परिचय
Sukanya Samriddhi Yojana 2025 – सुकन्या समृद्धि योजना (SSY) ही भारत सरकारद्वारे सुरू करण्यात आलेली एक बचत योजना आहे, जी विशेषतः मुलींसाठी आहे. ही योजना ‘बेटी बचाओ, बेटी पढ़ाओ’ अभियानाचा एक भाग आहे आणि मुलीच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी आर्थिक स्थिरता निर्माण करण्यासाठी तयार केली आहे. या योजनेअंतर्गत, पालक किंवा कायदेशीर संरक्षक आपल्या मुलीसाठी बँक ऑफ महाराष्ट्रमध्ये खाते उघडू शकतात आणि नियमित बचत करून चांगला परतावा मिळवू शकतात.
बँक ऑफ महाराष्ट्र आणि सुकन्या समृद्धि योजना
बँक ऑफ महाराष्ट्र ही भारतातील प्रमुख सार्वजनिक क्षेत्रातील बँक असून, ती सुकन्या समृद्धि योजनेअंतर्गत खात्यांची सुविधा प्रदान करते. बँकेच्या कोणत्याही शाखेत सहजतेने हे खाते उघडता येते आणि विविध लाभांचा फायदा घेतला जाऊ शकतो.
सुकन्या समृद्धि योजनेची वैशिष्ट्ये आणि फायदे
1. कोण खाते उघडू शकतो?
- मुलीचे पालक किंवा कायदेशीर संरक्षक मुलीच्या जन्मानंतर 10 वर्षांच्या आत सुकन्या समृद्धि खाते उघडू शकतात.
- एकाच कुटुंबातील दोन मुलींसाठी वेगवेगळे खाते उघडण्याची परवानगी आहे. मात्र, जुळ्या मुली असतील, तर तिसऱ्या मुलीसाठीही विशेष परवानगी दिली जाऊ शकते.
2. खात्यामध्ये किमान आणि कमाल गुंतवणूक
- किमान ₹250 वार्षिक गुंतवणूक आवश्यक आहे.
- कमाल ₹1.5 लाख रुपयांपर्यंत वार्षिक गुंतवणूक करता येते.
- जर किमान रक्कम भरण्यात अयशस्वी झाल्यास, दंड म्हणून ₹50 भरावा लागतो.
3. व्याजदर (Interest Rate)
- सुकन्या समृद्धि योजनेवरील व्याजदर सरकारद्वारे ठरवला जातो आणि तिमाही अपडेट केला जातो.
- सध्या (2024) या योजनेवर 7.6% वार्षिक व्याज मिळते, जे इतर छोट्या बचत योजनांपेक्षा अधिक आहे.
- व्याज संकलित होत राहते आणि चक्रवाढ व्याजामुळे मोठी रक्कम मिळते.
4. कर सवलत (Tax Benefits)
- सुकन्या समृद्धि योजनेवर प्राप्तीकर कायद्याच्या (Income Tax Act) 80C अंतर्गत कर सवलत मिळते.
- संपूर्ण गुंतवणूक, व्याज आणि परतावा करमुक्त असतो.
5. मॅच्युरिटी आणि पैसे काढण्याचे नियम
- खाते उघडल्यापासून 21 वर्षांनी मॅच्युरिटी होते.
- मुलगी 18 वर्षांची झाल्यावर उच्च शिक्षणासाठी 50% रक्कम काढण्याची परवानगी आहे.
- मुलीचे लग्न झाल्यास, 21 वर्षांपूर्वीच संपूर्ण रक्कम काढता येते.
सुकन्या समृद्धि योजनेत खाते उघडण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
- मुलीचा जन्म प्रमाणपत्र (Birth Certificate)
- पालक किंवा कायदेशीर संरक्षकाचा ओळखपत्र (Aadhar Card, PAN Card इत्यादी)
- रहिवासी प्रमाणपत्र (Address Proof)
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
सुकन्या समृद्धि योजनेचे फायदे आणि तोटे
फायदे:
- उच्च परतावा: इतर बँक ठेव योजनांच्या तुलनेत अधिक व्याज मिळते.
- कर सवलत: 80C अंतर्गत गुंतवणुकीवर कर सवलत मिळते.
- सुरक्षितता: सरकारच्या हमीमुळे सुरक्षित गुंतवणूक.
- महिला सशक्तीकरण: मुलीच्या शिक्षण आणि भविष्यासाठी सुरक्षित निधी.
- लवचिकता: 18 वर्षांनंतर शिक्षणासाठी अंशतः पैसे काढण्याची सुविधा.
तोटे:
- लांब मुदतीची योजना: 21 वर्षांपर्यंत पैसे रोखता येत नाहीत.
- किमान वार्षिक गुंतवणूक बंधनकारक: दरवर्षी किमान ₹250 जमा करावे लागतात.
- बदल न करता येणारे खाते: एकदा खाते उघडल्यावर दुसऱ्या बँकेत हस्तांतरित करता येत नाही.
बँक ऑफ महाराष्ट्रमध्ये सुकन्या समृद्धि खाते कसे उघडावे?
- बँक ऑफ महाराष्ट्रच्या जवळच्या शाखेत भेट द्या.
- आवश्यक कागदपत्रांसह अर्ज भरा.
- किमान ₹250 किंवा त्याहून अधिक रक्कम भरा.
- खाते उघडल्यानंतर पासबुक मिळेल, ज्यामध्ये प्रत्येक व्यवहाराची नोंद केली जाते.
Sukanya Samriddhi Yojana 2025 (FAQs)
1. सुकन्या समृद्धि योजना कोणासाठी आहे?
ही योजना केवळ मुलींसाठी आहे. मुलीच्या पालक किंवा कायदेशीर संरक्षकाने तिच्या 10 वर्षांपूर्वीच खाते उघडले पाहिजे.
2. मी सुकन्या समृद्धि योजनेत दरवर्षी किती पैसे जमा करू शकतो?
किमान ₹250 आणि जास्तीत जास्त ₹1.5 लाख रुपये वर्षाला गुंतवता येतात.
3. व्याजदर कसा ठरतो?
सरकार दर तिमाहीस व्याजदर ठरवते आणि तो पोस्ट ऑफिस व बँकांच्या संकेतस्थळांवर प्रकाशित केला जातो.
4. मुलीचे लग्न 21 वर्षांपूर्वी झाले, तर पैसे काढता येतील का?
होय, मुलीच्या लग्नानंतर संपूर्ण रक्कम काढण्याची परवानगी आहे.
5. या खात्यात पैसे न भरल्यास काय होते?
जर किमान रक्कम भरली नाही, तर खाते बंद होऊ शकते. मात्र, ₹50 दंड भरून खाते पुन्हा सुरू करता येते.
निष्कर्ष
सुकन्या समृद्धि योजना मुलीच्या भविष्याची आर्थिक सुरक्षा देणारी उत्तम सरकारी योजना आहे. बँक ऑफ महाराष्ट्रसारख्या विश्वसनीय बँकेत खाते उघडून गुंतवणूक केल्यास, मुलीच्या शिक्षण व विवाहासाठी पुरेसा निधी साठवता येतो. ही योजना उच्च परतावा, करमुक्ती आणि सुरक्षिततेच्या दृष्टीने सर्वोत्तम पर्याय आहे. म्हणूनच, मुलीच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी पालकांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा.