Sanchar Saathi portal | संचार साथी पोर्टल – आजच्या डिजिटल युगात स्मार्टफोन हा केवळ संवाद साधण्याचे साधन नसून, तो महत्त्वाची वैयक्तिक आणि आर्थिक माहिती साठवण्याचे प्रमुख माध्यम बनला आहे. अशा परिस्थितीत मोबाईल हरवणे किंवा चोरी होणे हे कोणत्याही व्यक्तीसाठी चिंतेचे कारण ठरते. मोबाईल गहाळ झाल्यास केवळ आर्थिक नुकसान होत नाही, तर त्यातील बँकिंग माहिती, सोशल मीडिया अकाउंट्स, संपर्क क्रमांक, आणि इतर महत्त्वाची माहिती गैरवापरासाठी वापरण्यात येऊ शकते.
हीच बाब लक्षात घेऊन भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागाने (Department of Telecommunications – DoT) “संचार साथी” नावाचे एक पोर्टल सुरू केले आहे. Sanchar Saathi Portal च्या मदतीने तुम्ही तुमचा हरवलेला किंवा चोरी झालेला मोबाईल सहज ट्रॅक करू शकता आणि त्याचा गैरवापर होण्यापासून रोखू शकता.
या लेखात आपण संचार साथी पोर्टल म्हणजे काय, त्याचा उपयोग कसा करायचा, IMEI नंबर कसा ब्लॉक करायचा, आणि मोबाईल सापडल्यास काय करायचे याविषयी सविस्तर माहिती घेऊया.

संचार साथी पोर्टल म्हणजे काय? | Sanchar Saathi portal | संचार साथी पोर्टल
संचार साथी पोर्टल हे भारत सरकारच्या दूरसंचार विभागाने (DoT) विकसित केलेले एक डिजिटल पोर्टल आहे. या पोर्टलद्वारे नागरिकांना त्यांच्या हरवलेल्या किंवा चोरी गेलेल्या मोबाईल फोनचा शोध घेण्यास मदत होते.
संचार साथी पोर्टलची मुख्य वैशिष्ट्ये:
✅ चोरी किंवा हरवलेला मोबाईल शोधणे.
✅ मोबाईलचा IMEI नंबर ब्लॉक किंवा अनब्लॉक करणे.
✅ बनावट IMEI असलेल्या मोबाइल उपकरणांना शोधून काळ्या यादीत टाकणे.
✅ मोबाईल चोरी किंवा गैरवापर रोखण्यासाठी सरकारकडून घेतलेले संरक्षणात्मक उपाय.
सूचना | तपशील |
---|---|
पोर्टलचे नाव | संचार साथी पोर्टल |
कोणी जारी केले | केंद्रीय टेलिकॉम मंत्री श्री अश्विन वैष्णव यांनी |
विभाग | दूरसंचार विभाग भारत सरकार |
लाभार्थी | देशाचे सर्व नागरिक |
उद्देश | हरवलेला मोबाईल शोधून काढणे, तुमच्या नावावर किती मोबाईल रजिस्टर आहेत त्याची माहिती देणे |
नोंदणी प्रकार | ऑनलाइन (online) |
अधिकृत वेबसाईट | https://www.sancharsaathi.gov.in/ |
CEIR मॉड्युल काय आहे?
CEIR (Central Equipment Identity Register) मॉड्युल हा भारत सरकारच्या संचार साथी पोर्टलचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. हा मॉड्युल चोरी किंवा हरवलेल्या मोबाईल फोनचे ट्रॅकिंग आणि ब्लॉकिंग करण्यासाठी उपयोगी आहे. CEIR मॉड्युल खालीलप्रमाणे कार्य करतो:
- चोरी किंवा हरवलेले मोबाईल ब्लॉक करणे: CEIR मॉड्युल भारतातील सर्व दूरसंचार ऑपरेटर्सच्या नेटवर्कमध्ये चोरी झालेल्या किंवा हरवलेल्या मोबाईल फोनचे IMEI नंबर ब्लॉक करतो. यामुळे त्या फोनचा वापर कोणत्याही नेटवर्कवर करणे अशक्य होते.
- ट्रॅकिंगची सुविधा: मोबाईल ब्लॉक केल्यावर, संबंधित अधिकाऱ्यांना मोबाईल फोन ट्रॅक करण्याची क्षमता मिळते, ज्यामुळे चोरीच्या घटनांचे विश्लेषण करणे सोपे होते.
- अनब्लॉकिंगची सुविधा: जर मोबाईल सापडला तर नागरिक CEIR पोर्टलवरून तो IMEI नंबर अनब्लॉक करण्याची विनंती करू शकतात.
TAFCOP मॉड्युल काय आहे?
TAFCOP (Telecom Analytics for Fraud Management and Consumer Protection) मॉड्युल नागरिकांना त्यांच्या नावावर असलेल्या मोबाईल कनेक्शनांची संख्या तपासण्याची सुविधा प्रदान करतो. या मॉड्युलचे प्रमुख कार्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
- मोबाईल कनेक्शनची माहिती: नागरिक TAFCOP द्वारे त्यांच्या नावावर असलेल्या सर्व मोबाईल कनेक्शनांची माहिती पाहू शकतात. यामुळे त्यांच्या नावावर असलेल्या फेक किंवा अनधिकृत कनेक्शनची तपासणी करणे शक्य होते.
- तक्रार दाखल करणे: जर नागरिकांना त्यांच्या नावावर असलेल्या कनेक्शनबाबत काही माहिती नसेल किंवा त्यांनी कनेक्शन घेतले नसेल, तर ते TAFCOP पोर्टलवर तक्रार दाखल करू शकतात.
- फसवणूक रोखणे: हा मॉड्युल पारदर्शकतेसाठी महत्त्वाचा आहे, कारण यामुळे दुसऱ्यांकडून फसवणूक होण्याची शक्यता कमी होते.
CEIR आणि TAFCOP मॉड्युलचे महत्व
CEIR आणि TAFCOP या दोन्ही मॉड्युल्स नागरिकांच्या सुरक्षा आणि गोपनीयतेसाठी महत्त्वाचे आहेत. ते मोबाईल फोनच्या चोरीच्या घटनांचे निराकरण करण्यात आणि ग्राहकांना त्यांच्या कनेक्शनसंबंधी माहिती देण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. यामुळे नागरिकांना त्यांच्या मोबाईल डिव्हाइसेसवरील नियंत्रण वाढवण्यास मदत होते आणि फसवणूक किंवा चोरीच्या घटनांपासून संरक्षण मिळते.
चोरी किंवा हरवलेला मोबाईल शोधण्यासाठी स्टेप-बाय-स्टेप प्रक्रिया
📌 १. सर्वप्रथम पोलिस ठाण्यात FIR दाखल करा
जर तुमचा मोबाईल चोरी गेला किंवा हरवला असेल, तर सर्वप्रथम जवळच्या पोलिस ठाण्यात जाऊन FIR (First Information Report) नोंदवा. यामुळे मोबाईल शोधण्यास आणि भविष्यात होणाऱ्या गैरवापरास आळा घालता येतो.
📌 २. मोबाईल ब्लॉक करण्यासाठी संचार साथी पोर्टलचा वापर करा
तुमचा मोबाईल चोरी गेला असेल किंवा हरवला असेल, तर तुम्ही तो ब्लॉक करू शकता. यासाठी खालील स्टेप्स फॉलो करा:
👉 २.१ संचार साथी पोर्टलला भेट द्या
🔗 https://sancharsaathi.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
👉 २.२ “CEIR” (Central Equipment Identity Register) वर क्लिक करा
सीईआयआर हा विभाग हरवलेल्या किंवा चोरी झालेल्या मोबाईलसाठी समर्पित आहे.
👉 २.३ “Block Stolen/Lost Mobile” पर्याय निवडा
या पर्यायावर क्लिक करून मोबाईल ब्लॉक करण्यासाठी अर्ज भरणे आवश्यक आहे.
👉 २.४ अर्जामध्ये खालील माहिती भरा:
🔹 मोबाईलचे IMEI नंबर (तो फोनच्या बॉक्सवर, बिलावर किंवा *Dial #06# करून मिळू शकतो).
🔹 मोबाईल चोरी झाल्याची किंवा हरवण्याची तारीख आणि वेळ.
🔹 मोबाईल हरवल्याचे ठिकाण (शहर/राज्य).
🔹 तुमचा संपर्क क्रमांक आणि ईमेल आयडी.
🔹 पोलीस FIR ची माहिती (FIR नंबर आणि पोलीस ठाण्याचे नाव).
🔹 तुमचा आधार कार्ड किंवा ओळखपत्र अपलोड करा.
👉 २.५ अर्ज सबमिट करा आणि IMEI ब्लॉक करा
अर्ज सबमिट केल्यानंतर, तुमच्या मोबाईलचा IMEI नंबर ब्लॉक केला जाईल, त्यामुळे तो भारतात कोणत्याही नेटवर्कवर चालू होणार नाही. यामुळे मोबाईल चोरीचा गैरवापर रोखता येतो.
हरवलेला मोबाईल सापडल्यानंतर तो अनब्लॉक कसा करावा?
जर तुम्हाला हरवलेला मोबाईल सापडला, तर तो संचार साथी पोर्टलद्वारे अनब्लॉक करण्यासाठी खालील प्रक्रिया करा:
📌 १. CEIR पोर्टलवर जा
🔗 https://sancharsaathi.gov.in
📌 २. “Unblock Found Mobile” पर्याय निवडा
तुमचा मोबाईल सापडल्यास, तो पुन्हा वापरण्यासाठी IMEI नंबर अनब्लॉक करण्याची विनंती येथे करता येते.
📌 ३. आवश्यक माहिती भरा
🔹 अर्ज क्रमांक (जो मोबाईल ब्लॉक करताना मिळाला होता).
🔹 तुमचा संपर्क क्रमांक आणि ईमेल आयडी.
🔹 मोबाईल पुन्हा सापडल्याची माहिती.
📌 ४. अर्ज सबमिट करा आणि IMEI अनब्लॉक करा
सर्व माहिती भरून सबमिट केल्यावर, तुमच्या मोबाईलचा IMEI नंबर अनब्लॉक केला जाईल, आणि तो पुन्हा नेटवर्कवर वापरता येईल.
संचार साथी पोर्टल वापरण्याचे फायदे
✅ मोबाईल चोरीचा किंवा हरवल्याचा त्वरित रिपोर्ट करता येतो.
✅ IMEI ब्लॉक करून मोबाईलचा गैरवापर रोखता येतो.
✅ बनावट किंवा अनधिकृत IMEI नंबर असलेल्या मोबाइलवर नियंत्रण ठेवता येते.
✅ चोरी झालेला मोबाईल सापडल्यास पुन्हा वापरण्यास सक्षम करता येतो.
✅ संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाइन आणि सोपी आहे.
निष्कर्ष
संचार साथी पोर्टल हा भारत सरकारचा मोबाईल सुरक्षा क्षेत्रातील महत्त्वपूर्ण उपक्रम आहे. याच्या मदतीने नागरिक त्यांचा हरवलेला किंवा चोरी झालेला मोबाईल सहज ब्लॉक करू शकतात आणि तो परत मिळाल्यास अनब्लॉकही करू शकतात. मोबाईल चोरी किंवा हरवल्यास त्वरित संचार साथी पोर्टलचा वापर करा आणि तुमच्या फोनची सुरक्षितता सुनिश्चित करा.
🔗 अधिक माहितीसाठी भेट द्या: https://sancharsaathi.gov.in
अधिक माहितीसाठी :- | येथे क्लिक करा |
विविध योजनेसाठी वेबसाईट :- | येथे क्लिक करा |
व्हॉट्सअँप ग्रुप जॉईन करण्यासाठी :- | येथे क्लिक करा |
FAQ’s
संचार साथी पोर्टल म्हणजे काय?
संचार साथी पोर्टल एक डिजिटल प्लॅटफॉर्म आहे जो भारतातील नागरिकांना चोरी किंवा हरवलेले मोबाईल ट्रॅक करण्याची आणि ब्लॉक करण्याची सुविधा प्रदान करतो.
CEIR मॉड्युलचे कार्य काय आहे?
CEIR (Central Equipment Identity Register) मॉड्युल चोरी किंवा हरवलेल्या मोबाईल फोनचे IMEI नंबर ब्लॉक करतो आणि त्याचे ट्रॅकिंग करणे शक्य करते.
TAFCOP मॉड्युलचा उपयोग कसा केला जातो?
TAFCOP (Telecom Analytics for Fraud Management and Consumer Protection) मॉड्युल नागरिकांना त्यांच्या नावावर असलेल्या मोबाईल कनेक्शनांची संख्या तपासण्याची आणि अनधिकृत कनेक्शनसाठी तक्रार दाखल करण्याची सुविधा देते.
चोरी झालेला मोबाईल सापडल्यास काय करावे?
जर तुम्हाला चोरी झालेला मोबाईल सापडला, तर CEIR पोर्टलवर जाऊन IMEI नंबर अनब्लॉक करण्यासाठी अर्ज करा.
संचार साथी पोर्टलवर नोंदणी कशी करावी?
संचार साथी पोर्टलवर नोंदणी ऑनलाइन केली जाते. अधिकृत वेबसाईटवर जाऊन आवश्यक माहिती भरा आणि सबमिट करा.